ཉམས་ཞིབ། ༥
༈ གཉིས་པ་ལེན་པའི་གང་ཟག་གི་སྐོར་ལ་མཁས་གྲུབ་རྗེས་ཕྱོགས་སྔ་བླངས་པ་ནི། བྱི་དོར་ (མཁས་གྲུབ་རྗེའི་གསུང་འབུམ་དཔེ་བསྡུར་མ།༢༠༢༠ ཁ་པ། སྡོམ་གསུམ་རྣམ་བཞག་ཐུབ་བསྟན་བྱི་དོར། ༤༩༡་་༢) ལས།
གཉིས་པ་ལེན་པའི་གང་ཟག་མི་འདྲ་སྟེ། སེམས་ཙམ་པའི་སྐབས་སུ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས། (བསྟན་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ། དེབ།༦༤ དབུ་མ། ཁི་པ། བྱང་ཆུབ་ལམ་སྒྲོན། དཔལ་མར་མེ་མཛད། ༡༦༤༣་༡༢) སོ་སོ་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ༎ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི༎ སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན༎ ཞེས་གསུངས་པས། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལེན་པ་ལ་སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་གཅིག་རྟེན་དུ་དགོས་པར་བཞེད་ལ། དབུ་མ་པ་ནི། ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་ལ་སོགས་པ་རིགས་དྲུག་མཐའ་དག་དང༌། སོ་སོ་ཐར་པ་བསྲུང་མི་ནུས་པ་རྒྱལ་པོ་ནས་ཤན་པའི་བར་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་བར་བཞེད་དེ། མདོ་སྡེ་བསྐལ་བཟང་ (བཀའ་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ། དེབ།༤༥ མདོ་སྡེ། ཀ་པ། ༦༧༧་༨) ལས། རྒྱལ་བ་ཕན་བཞེད་གྲོང་དཔོན་གྱུར་པའི་ཚེ༎ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་དཔལ་དེ་ལ༎ ཉིན་གཅིག་སྲོག་གཅོད་སྡོམ་པ་བླངས་ནས་སུ༎ དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་དོ༎ ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།།
ཞེས་སོ༎ དོན་བསྡུ་ན། སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ལ་སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་གི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་དགོས་པ་དང་། དབུ་མ་ལུགས་ཀྱི་དེ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ལ་ནི། སོར་སྡོམ་བསྲུང་ནུས་མི་ནུས་ཀུན་དང་། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ཐམས་ཅད་རུང་ཞེས་པའོ༎
ཡང་ཤཱཀ་མཆོག་པས་ལེན་པའི་གང་ཟག་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ནི། རོལ་མཚོར། (༢༡༧་༡༨)
གཉིས་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱི། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །ཞེས་སོགས་དང་། མདོ་ལས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ་སྐྱེ་བར་བཤད་པའི་ཁྱད་པར་ལས་དང་།
ཞེས་པ་སྟེ། ཚིག་རྒྱས་བསྡུས་ཙམ་ལས་དོན་གོང་དུ་ཕྱོགས་སྔ་བཀོད་པ་དང་ཁྱད་པར་ཆེར་མེད་ཅིང་། དབུ་མ་ལུགས་ལ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད། ཅེས་རྗེ་བཙུན་གྲགས་རྒྱན་པས་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ཀྱི་ཚིག་ཟིན་བཀོད་པ་འོག་ཏུ་བརྟག་པར་འགྱུར་རོ༎
དེ་ལ་མཁས་གྲུབ་ཆོས་རྗེས་འགོག་ཚུལ་ནི། བྱང་ས་ནས་གསུངས་པའི་བྱང་སྡོམ་གྱི་ཆོ་ག་ལས་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་དགོས་པར། སོ་སོ་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ ཞེས་སོགས་ལམ་སྒྲོན་གྱི་ལུང་དྲངས་ནས་སྒྲུབ་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ལུང་དེའི་དོན་ནི་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོ་ཐར་རིས་བདུན་གང་རུང་དགོས་པར་བསྟན་གྱི། བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ཙམ་ལ་དེ་ལྟར་དགོས་པ་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ལམ་སྒྲོན་འགྲེལ་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང་ལམ་སྒྲོན་འགྲེལ་པར་བྱང་བཟང་དྲངས་པ་ལས་ཀྱང་། སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་དང་་ལྡན་པ་ལ་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བའི་ཆོ་ག་ལོགས་སུ་མི་དགོས་ལ། སྡོམ་པ་དང་མི་ལྡན་པས་སྔོན་དུ་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བར་ཁས་བླངས་ནས་སྡོམ་པ་སྦྱིན་གྱི། དེ་ཁས་མི་ལེན་པ་ལ་སྡོམ་པ་མི་སྦྱིན་པར་གསུངས་པས་ཀྱང་བྱང་སའི་ལུགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་པ་ངེས་པར་མི་དགོས་པ་བདེ་བླག་ཏུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ནི་བྱི་དོར་(༤༩༣་༡༧) ལས།
གཉིས་པ་ལེན་པའི་གང་ཟག་གི་ཁྱད་པར་སྨྲས་པ་མི་འཐད་དེ། ལམ་སྒྲོན་ (༡༦༤༣་༡༢) ལས།
སོ་སོ་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ༎ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི༎ སྐལ་པ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན༎
ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ལས་དང་པོ་པ་ལ་སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་གཅིག་མེད་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཙམ་དང་ཁྱད་པར་བ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་ནང་ནས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ་བའི་སྐལ་བ་མེད་ཅེས་བསྟན་ནས། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་ངོས་འཛིན་པ་ཡིན་གྱི། རྟེན་ཙམ་ངོས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འགྲེལ་པའི་ (བསྟན་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ། དེབ།༦༤ དབུ་མ། ཁི་པ། ལམ་སྒྲོན་རང་འགྲེལ། དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས། ༡༦༩༡་༡༨) མཚམས་སྦྱོར་དུ།
ད་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པར་འདོད་ནས། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ༎ བྱང་ས་ལས། དེའི་ཕྱིར་སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ལ། བསླབ་པའི་ཚིག་འདི་ཡང་སྦྱིན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ༎ འདི་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལྡོག་པའི་ཆོ་ག་གཞན་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལས་ཀྱང་ལྡོག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ༎ ཞེས་གསུངས་པ་འདིས་སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པའི་རིགས་བདུན་གང་རུང་དང་ལྡན་པའི་ལེན་པ་པོ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལ་སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པའི་ནང་དུ་འདུས་པས། སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བ་ཁས་ལེན་པ་ཟུར་དུ་མི་དགོས་ལ། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་དང་མི་ལྡན་ན་སྔོན་དུ་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བར་ཁས་བླངས་ནས། དེ་ནས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྦྱིན་དགོས་ཀྱི། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཀྱང་ལྡོག་འདོད་མེད་པ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བས། སྡོམ་པ་དེའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསལ་བར་བཤད་པས། སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་པ་དེའི་ལུགས་མིན་པར་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌།
ཞེས་སོ༎ འདིར། དེའི་ཕྱིར་སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ། ཞེས་སོགས་བྱང་ས་ལས་དྲངས་པ་བྱས་པ་ནི་བརྟག་དགོས་ཏེ། ལུང་དེ་བྱང་སར་མི་སྣང་ཞིང་། སློབ་དཔོན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོའི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ (སྡེ་བསྟན། སེམས་ཙམ། ཧི་པ། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་དཀའ་འགྲེལ། སློབ་དཔོན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོ། ༡༨༦ བ ༤) དུ།
སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདིས།
ཞེས་སོགས་ལྷག་མ་གོང་དུ་དཀྱུས་ན་གསལ་བ་ལྟར་གསལ་བར་འབྱུང་ཞིང་། དེར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་དགུར་ཕྱེ་བའི་གཉིས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད། ཅེས་པའི་འགྲེལ་བཤད་དུ་གསུངས་པ་དང་། ལམ་སྒྲོན་འགྲེལ་པར་ (སྡེ་བསྟན། དབུ་མ། ཁི་པ། ལམ་སྒྲོན་དཀའ་འགྲེལ། དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས། ༢༥༨ བ ༧) ཡང་།
འདིའི་དོན་བླ་མ་རྗེ་བཙུན་དཔལ་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོས་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་འགྲེལ་པར་གསུངས་ཏེ། འདི་སྐད་དུ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་གཞན་དང་ལྡན་པ་འདིས།
ཞེས་རང་གི་བླ་མ་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོའི་གསུང་ལུང་འདྲེན་མཛད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ ‘བྱང་ས། ‘ ཞེས་པ་ཡི་གེ་ནོར་བའམ་པར་མ་དག་པ་གང་རུང་དུ་ངེས་ཤིང་། ངེད་ཀྱི་ལྟར་ན་མཛད་པ་པོའི་མཚན་བསྟན་བཅོས་ལབཏགས་པ། དབུ་མ་རྩ་བའི་འགྲེལ་པ་བུདྡྷཔལིཏ དང་། ཤེས་རབ་སྒྲོན་མའི་འགྲེལ་བཤད་སྤྱན་རས་གཟིགས་བརྟུལ་ཞུགས་དང་། མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་རྒྱས་པོའི་སྲས་དང་གང་སྤེལ་ཞེས་བརྫོད་པ་བཞིན་དུ། སློབ་དལོན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོས་མཛད་པས་འགྲེལ་པ་ཡིན་པས་ ‘བྱང་བཟང་།’ ཞེས་བཏགས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ༎
གཞན་ཡང་བྱང་སའི་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་དགོས་པར་བཤད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་ལ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་མ་གཏོགས་གཞན་ལ་བྱང་སྡོམ་མི་སྐྱེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དང་རྗེས་འབྲང་གི་གཞུང་དུ། བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དགོས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་སོར་སྡོམ་ཡང་གསུངས་དགོས་པ་ལས་མ་གསུངས་པས་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་དགོས་པ་མི་འཐད་པར་ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། དེས་བྱང་སའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྣམ་གཞག་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ༎ གཞན་ཡང་དེ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ལྷའི་རྟེན་ལ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་མཐའ་དག་བཞེད་པའི་ཕྱིར་རོ༎ དེ་ལྟར་ཡང་བྱི་དོར་ (༤༩༤་༡༢) ལས།
བྱང་སའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྣམ་གཞག་འཆད་པའི་ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན་ (བསྟན་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ། དེབ།༦༣ དབུ་མ། ཨ་པ། ༡༠༧༦ ་༡༣) ལས། གང་ཞིག་དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་དང་དགེ་ཚུལ་མ་དང༌། དགེ་སློབ་མ་དང༌། དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མའི་དབྱེ་བས་ཇི་སྲིད་འཚོ་བ་པའི་སོ་སོ་ཐར་པ་བདུན་པོ་རྣམས་ལས་གང་ཡང་རུང་བའི་སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་བླང་བ་བྱའི། གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ༎ ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ནི། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་ངལ་བ་མང་པོ་མ་བྱས་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་སོ་སོ་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་མི་སྐྱེ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གཞུང་དུ། འདི་དེའི་རྩ་བར་བཤད་པར་འགྱུར་རོ།། དགོས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་ིབྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུའོ༎ ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་སོ༎ སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་ངེས་པར་དགོས་ན། ལྷ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་པར་བཞེད་དགོས་ཀྱང༌། ལྷ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཡོད་པར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་་ཤིང་རྟ་མཐའ་དག་བཞེད་པའི་ཕྱིར། ལུགས་དེ་ནི་བྱང་ས་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པའི་དགོངས་པ་གཏན་མ་ཡིན་ནོ༎
ཞེས་སོ༎
ཡང་གོང་དུ་ཕྱོགས་སྔས། དབུ་མ་ལུགས་་ཀྱི་སྡོམ་པ་རིགས་དྲུག་མཐའ་དག་ལ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་ནི། གཟུགས་མེད་གྱི་ལྷ་ལ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། རིགས་དྲུག་མཐའ་དག་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། དེ་ལ་ཁོ་ན་རེ། མཐའ་དག་ཅེས་པ་རིགས་དྲུག་གང་རུང་ལ་དེ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཟེར་བ་མིན་གྱི། ལྷ་ལྷ་མིན་མི་ངན་སོང་གསུམ་བཅས་སུ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་དེའི་ཆ་ནས་མཐའ་དག་ཅེས་བརྗོད་དོ་ཟེར་ན། འོ་ན་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གནས་སྐབས་་ཐེག་ཆེན་རིགས་ཅན་ཡིན་པར་ཐལ། རྟགས་དེའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁས། གལ་ཏེ་རང་སྡོམ་པ་ལེན་པ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལེན་པར་མོས་པ་བྱེད་པས་དེ་དག་གིས་ཐོབ་པར་འདོད་ན་ནི། སོ་ཐར་དང་སྔགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལའང་མཚུངས་ཤིང་། བྱང་སའི་ལུགས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ལའང་དེ་ཡོད་པར་མཚུངས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཡང་བྱི་དོར་ (༤༩༥་༦) ལས།
འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་དབུ་མ་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་སྨྲ་བ་ནི། ཆེས་ངོ་མཚར་ཏེ། གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ལ་སྡོམ་པ་འབོགས་པའི་ཆོ་ག་སུ་ཞིག་གིས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ཆོ་ག་ལ་ལུས་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་མི་དགོས་སམ། ལེགས་པར་སོམས་ཤིག།
ཞེས་སོགས་དང་། དེའི་སྐྱོན་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི་དེ་ཉིད་ (༤༩༥་༡༢) ལས།
གལ་ཏེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ད་ལྟ་སྐྱེ་བའི་ལྷ་ཡང་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་མི་དང་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་སྨྲས་ཀྱི། སེམས་ཅན་ཡིན་ན་ད་ལྟ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཁས་མི་ལེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གནས་སྐབས་ཐེག་ཆེན་དུ་རིགས་ངེས་པར་ཐལ། གནས་སྐབས་ཐེག་ཆེན་དུ་རིགས་ངེས་པའི་མི་ཡང་ཡོད། ལྷ་མ་ཡིན་ཀྱང་ཡོད། དམྱལ་བ་དང་ཡི་དྭགས་དང་དུད་འགྲོ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་དུ་མ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱས་ན་ལན་ཅི་ཞིག་ཡོད།
ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ༎
ཡང་མདོ་སྡེ་བསྐལ་བཟང་ལུང་དྲངས་ནས་དབུ་མ་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སྡོམ་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་མི་དགོས་པར་སྒྲུབ་པ་འབྲེལ་མེད་དུ་བསྟན་པ་ནི། སོ་ཐར་སྡོམ་པ་བསྲུང་མི་ནུས་པའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱིས་དབུ་མ་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་རུང་བའི་ཤེས་བྱེད་དུ། རྒྱལ་བ་ཕན་བཞེད་གྲོང་དཔོན། ཞེས་སོགས་མདོ་བསྐལ་བཟང་དྲངས་པ་ནི་འབྲེལ་བ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྨོན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དེ་ལ་བྱང་སྡོམ་གྱི་དོན་དང་ཐ་སྙད་གང་ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ༎ ཞེས་སོགས་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བའི་གཞུང་ཚིག་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཏེ། དེ་གཞུང་ཚིག་མ་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། དག་ཏུ་ཆུག་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཙད་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཅུག་ན་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ད་ལྟ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་སྒྲུབ་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྟེན་དུ་རུང་བར་ཐལ། འགྲེལ་ཆུང་ (བསྟན་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ། དེབ།༥༢ ཕར་ཕྱིན། ཇ་པ། འགྲེལ་པ་དོན་གསལ། སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོ། ༣༤༡་༦) ལས།
སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང༌།
ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁས། དེ་དག་ནི་བྱི་དོར་ (༤༩༦་༢) ལས།
སྔོན་སྟོན་པ་འདིས་དམྱལ་བའི་མེའི་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་གྱད་དུ་འཁྲུངས་པ་ན་ཐུགས་བསྐྱེད་པར་བཤད་པ་དང༌། བསྐལ་བཟང་ལས། རྒྱལ་བ་ཕན་བཞེད་གྲོང་དཔོན་གྱུར་པའི་ཚེ༎ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བསོད་ནམས་འོད་དེ་ལ༎ ཉིན་གཅིག་སྲོག་གཅོད་སྡོམ་པ་བླངས་ནས་ཀྱང༌༎ དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་དོ༎ ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་དང༌། དམྱལ་བའི་གྱད་གྲོགས་ལ་དམིགས་ནས་བདག་པས་གཞན་གཅེས་པའི་ཐུགས་འཁྲུངས་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་སྣང་གི །དེ་དག་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་མིང་དང་དོན་གང་ཡང་མི་སྣང་ལ། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ༎ སེམས་བསྐྱེད་བཅུག་ནས་བསྙེན་བྱས་ན༎ རི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལྟར་བརྟན་པའི༎ བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་རྟག་ལྡན་འགྱུར༎ ཞེས་འདྲེན་པ་ནི། གཞུང་བག་མེད་པར་ཀློག་པ་སྟེ། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བའི་གཞུང་དག་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ལས། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ༎ སེམས་བསྐྱེད་བཅུག་ཅིང་བརྟན་བྱས་ན༎ རི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལྟར་བརྟན་པའི༎ བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་འཐོབ༎ ཅེས་མཐུན་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ༎ སེམས་ཅན་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཅུག་ན། ཞེས་གསུངས་པ་ཙམ་གྱིས་ད་ལྟ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་གསུངས་པར་འགྲོ་དགོས་ན། སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཞེས་གསུངས་པས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་དུ་རུང་བར་ཡང་གསུངས་པ་ཉིད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར།
ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ༎ ད་དུང་བརྒལ་ལན་ཕྲན་ཚེགས་འགའ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་གོ་སླ་བས་མ་སྤྲོས་སོ༎ གོང་དུ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བའི་གཞུང་ཚིག་མ་དག་པར་གསུངས་པའི་གཞུང་ཚིག་དེ་ས་པཎ་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཆོ་གའི་ལུང་སྦྱོར་ (དཔལ་བརྩེགས་པར་མ། ས་སྐྱ་བཀའ་འབུམ་དཔེ་བསྡུར་མ། ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་འབུམ། པོད་དང་པོ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཆོ་གའི་ལུང་སྦྱོར། ༣༤༤་༣) དུ་དྲངས་སོ༎
དེ་དག་པཎ་ཆེན་ཤཱཀ་མཆོག་པས་འགོག་ཚུལ་ནི། དགག་པ་དེ་ངེད་ལ་མི་འཇུག་སྟེ། ངེད་ཀྱི་ལུགས་ལ། སོ་སོ་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི།། ཞེས་པའི་སོ་ཐར་དེ་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་འདུལ་བའི་སོ་ཐར་མིན་གྱི། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སོ་ཐར་ལ་བཞེད་པའི་ཕྱིར། རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ (དཔལ་བརྩེགས་པར་མ། ས་སྐྱ་བཀའ་འབུམ་དཔེ་བསྡུར་མ། རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་འབུམ། པོད་ལྔ་པ། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད། ༢༤༦་༦) ལས།
དེ་ལ་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་དང་། གནས་པ་གཉིས་གའི་རྟེན་དུ་རུང་གི་སྔ་མ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས།
ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འདོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཡང་ལུང་རིགས་རོལ་མཚོ་ (༢༢༣་༡༨) ལས།
གཉིས་པ་གང་གིས་ལེན་པའི་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ། རྒོལ་བའི་ཀླན་ཀ་དེ་ཡང་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རྟེན་དུ་དགོས་པའི་སོ་སོར་ཐར་པ་དེ་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་གི་འདུལ་བ་ལས་འབྱུང་བའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལ་མི་འཆད་པར། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལ་དགོས་པར། རྗེ་བཙུན་ས་སྐྱ་པའི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར།
ཞེས་སོ།།
གཞན་ཡང་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་དགོས་ན། ལྷའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་མེད་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན༎ ཞེས་ངེས་བཟུང་གི་ཚིག་སྦྱར་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ལ་སོར་སྡོམ་ལྡན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་རོལ་མཚོ་ (༢༢༤་༡) ལས།
ཁྱེད་ཀྱིས་འཆད་པའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་ཞེས་པ་དེ་ཡང་འཐད་པ་མིན་ཏེ། ལྷ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་མེད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་དང་། སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་པའི་ངེས་བཟུང་གི་ཚིག་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར།
ཞེས་སོ༎
གཞན་ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས་འཕངས་པའི་གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཐལ་བ་དེ་ནི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡང་མེད་དེ། ལྟག་ཆོད་འབའ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚིག་གི་སྤུ་རིས་མ་ཕྱེད་པས་འཁྲུལ་བ་དང་། གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་པར་འདོད་དགོས་པས་འཁྲུལ་པ་དང་། བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་ལུས་ངག་གི་རིག་བྱེད་ལ་ལྟོས་པར་འདོད་པའི་འཁྲུལ་བ་སྟེ་འཁྲུལ་བ་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ར་ཐལ། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་སྡོམ་པ་དེའི་རྟེན་ཡིན་ན། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་དེའི་རྟེན་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་དོན་ནི་ལྷ་མི་ངན་སོང་རྣམས་སུ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་རུང་བའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་དེར་ཐལ། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་དུ་མི་རུང་ན། དེ་ན་བྱང་སེམས་ཡང་བཞག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་དེར་ཐལ། རྟེན་དེ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་ཆོ་ག་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་ཉིད་ཀྱིས་དེར་བསྐྱེད་པས་ཆོག་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་དུ་རུང་བར་ཐལ། གཟུགས་མེད་རྟེན་ཅན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་པས་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ། འདོད་གཟུགས་གང་རུང་དུ་སྐྱེ་བ་བླང་བར་མི་འདོད་མི་ནནུས་པས། ཟག་མེད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་བླངས་ནས་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པར་འདོད་དགོས་ལ། རྟེན་དེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་རུང་ན། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་དེར་མི་རུང་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བར། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་བཅུག་པར་གསུངས་པ་དང་། ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམསམ་བསྐྱེད་པས་ཀྱང་དེ་བསྐྱེད་པར་གསུངས་པ་ཡང་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྦྱར་བ་ཙམ་གྱིས་སྐྱོན་འཇུག་ན། ཡུམ་མདོ་དང་རིན་ཕྲེང་་ལ་ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་སྐྱོན་དེ་ཉིད་འཇུག་པར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་ལྟར་ཡང་རོལ་མཚོ་(༢༢༤་༤) ལས།
གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལྟག་ཆོད་ལ་ནི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡང་མི་སྣང་བས། དཔྱོད་ལྡན་གྱིས་དཔྱད་པར་བྱ་བའི་གནས་མ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ལྟག་ཆོད་ཇི་ལྟར་ཡིན་པའི་ཚུལ་བཤད་ན། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་སྡོམ་པ་དེའི་རྟེན་ཡིན་ན། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་དེའི་རྟེན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་པ་ནི། ཚིག་གི་སྤུ་རིས་མ་ཕྱེད་པས་འཁྲུལ་བ་དང་། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་རྟེན་དུ་མི་རུང་ན། རྟེན་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་པར་འདོད་དགོས་པས་འཁྲུལ་པ་དང་། རྟེན་དེ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན། གཞན་གྱི་ལུས་ངག་གི་རིག་བྱེད་ལ་ལྟོས་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་པ་ཡང་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་ཆོ་ག་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་ཉིད་ཀྱིས་དེར་བསྐྱེད་པས་ཆོག་པའི་ཕྱིར་དང་། གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྟེན་དེ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པར་འདོད་དགོས་ལ། དེ་ལྟ་ན་དེའི་རྟེན་ཅན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་པས་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ། འདོད་གཟུགས་གང་རུང་དུ་སྐྱེ་བ་བླངས་ནས། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་འཇུག་དགོས་པར་ཐལ་བའམ། ཡང་ན་ཟག་མེད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཅན་དེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དུ་རུང་ན། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་དེར་མི་རུང་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད་པས་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ༎ གཞན་ཡང་ལྟག་ཆོད་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཁྱེད་ཀྱི་ལྟར་ན། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ། །སེམས་བསྐྱེད་བཅུག་ནས་བསྙེན་བྱས་ན། །རི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལྟར་བརྟན་པའི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་རྟག་ལྡན་འགྱུར། །ཞེས་དང་། ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་གང་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམསམ་བསྐྱེད་པ་དག་གིས་ཀྱང་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཡང་ཁྱེད་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་ཀླན་ཀ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གླགས་ཡོད་པར་བྱོས་ཤིག །
ཞེས་སོ༎
ད་ནི་བརྒལ་ལན་དེ་རྣམས་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སོ་སོ་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ ཞེས་སོགས་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པའི་སོ་ཐར་དེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སོ་ཐར་ལ་དགོས་པར་རྗེ་བཙུན་ས་སྐྱ་པའི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ལས་འབྱུང་བ་འདོད་པར་གསུངས་པ་ལའང་བརྟག་དགོས་ཏེ། འགྲེལ་པ་དེར་གསུངས་པ་ནི་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་ཚིག །སྡོམ་པ་གསུམ་ལ་གནས་པ་ནི༎ དང་པོ་ཁྲུས་སུ་བཤད་པ་ཡིན༎ ཞེས་པའི་དགོངས་པ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། ལམ་སྒྲོན་གྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལུང་དོན་འཆད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོའི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ (༢༤༥་༢༠) ལས།
དེ་ལྟར་ན་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་ (སྡེ་བཀའ། རྒྱུད་འབུམ། ཉ་པ། གསང་བ་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ། ༢༠༠ ན ༧ རྒྱུད་རང་དུ། སྡོམ་པ་གསུམ་ལ་རབ་ཏུ་གནས༎ དང་པོ་ཁྲུས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན༎ ཞེས་སྣང་།) ལས། སྡོམ་པ་གསུམ་ལ་གནས་པ་ནི༎ དང་པོ་ཁྲུས་སུ་བཤད་པ་ཡིན༎ ཞེས་གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་སོ་སོར་ཐར་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། རིག་པ་འཛིན་པའི་སྡོམ་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་སོ་སོར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་ལས་ལོག་པ་ཡིན་ལ། དེའི་སྟེང་དུ་ཕན་འདོགས་པར་འདོད་ཅིང་ཞུགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ཞིང་། རིག་པ་འཛིན་པ་ནི་རིག་པ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ༎ དེ་ལ་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་སོར་ཐར་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་དང་། གནས་པ་གཉིས་གའི་རྟེན་དུ་རུང་གི །སྔ་མ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས། རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་དགོངས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་ཐར་རོ༎
ཞེས་སོ་ཐར་སྡོམ་པ་དེ་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དང་གནས་པའི་རྟེན་གཉི་ག་མིན་པར་གསུངས་པ་ལ། གཞན་དག་གིས། རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོར་སྡོམ་པ་གསུམ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གསུངས་པ་དང་འགལ་བ་བསྟན་པའི་ལན་དུ། སོ་ཐར་ལ་གཉིས་ལས་རྩེ་མོར་གསུངས་པ་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སོ་ཐར་ལ་དགོངས་པར་གསལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ༎ གལ་ཏེ་དངོས་སུ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་དགོངས་པ་གསུངས་ཤིང་། དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་ལམ་སྒྲོན་གྱི་གཞུང་ཚིག་དེའི་དོན་ཡང་དེར་བཀྲལ་ལོ་ཞེ་ན་ནི། བྱང་སའི་ལུགས་ཀྱི་བྱང་སྡོམ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡིན་ན། སོ་ཐར་སྡོམ་ལྡན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། དེའི་བྱང་སྡོམ་སྐྱེ་བ་ལ་སྨོན་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་གང་ཞིག །སྔར་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བའི་སོ་ཐར་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་བྱང་སྡོམ་ཐོབ་པ་ན། དེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སོ་ཐར་དུ་གནས་འགྱུར་བ་དང་། སྔར་ནས་དེ་མ་ཐོབ་ན་སྨོན་སེམས་སྐྱེས་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱི་སོ་ཐར་གསར་དུ་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོའི་རྣམ་བཤད་ (༢༤༦་༡༠) ལས།
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་དེ་བླང་བའི་ཆོ་ག་གཞན་ཞིག་ཡོད་དམ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་བླང་བའི་ཆོ་ག་ཉིད་ཅེ་ན། སྔར་སོ་སོར་ཐར་པ་ཐོབ་ན་ཕྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པའི་དུས་སུ་སྔར་གྱི་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པར་གནས་འགྱུར་ལ། སྔར་མ་ཐོབ་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་དུས་ཉིད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ༎
ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁྱེད་འདོད་དགོས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སོ་སོར་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི༎ ཞེས་སོགས་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་འདུལ་བའི་སོ་ཐར་ལ་མི་འཆད་པར་གཞན་དུ་འགྲེལ་མི་རིགས་པར་ཐལ། ཁྱེད་ལྟར་ན་སྨོན་སེམས་ཐོབ་ན་སྡོམ་པ་ཐོབ་པས་ཁྱབ། དེ་ཐོབ་ན་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་ཁས་བླངས་པས་ཁྱབ་པས། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་དུ་སོ་ཐར་མ་ཐོབ་པས་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་ཁས་མ་བླངས་ན་བྱང་སྡོམ་གྱི་སྣོད་རུང་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་གཞི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ༎ ད་དུང་དོགས་པ་འདི་ལྟར་ཡང་མཆིས་ཏེ། རྗེ་བཙུན་གྲགས་རྒྱན་པས་སྔར་ནས་སོར་སྡོམ་ལྡན་ན་བྱང་སྡོམ་ཐོབ་པ་ན། བྱང་སེམས་སོ་ཐར་དུ་གནས་གྱུར་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེས་སྨོན་སེམས་ཐོབ་པ་ན་གནས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔར་སོ་ཐར་མ་ཐོབ་པས་སྨོན་སེམས་ཐོབ་པ་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སོ་ཐར་གསར་དུ་ཐོབ་པ་གང་ཞིག །མཚུངས་པའི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ནི་བློ་དམན་ལ་སྐྱེ་བའི་དོགས་པའོ༎
རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྐོར་ཐལ་བ་འཕངས་པ་རྣམས་ལ། ཁོ་བོ་ཅག་ལྷ་ཡིན་ན་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་ནི་འདོད་པ་ཡིན་ལ། སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན༎ ཞེས་པའི་ངེས་བཟུང་གི་ཚིག་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་ཡང་མེད་དེ། འགྲེལ་པའི་མཚམས་སྦྱོར་དང་ཕྱི་འགྲེལ་གཉིས་ལ་བརྟགས་ནས། སྐལ་བ་ཡོད་མེད་མི་འདྲ་བ་གཉིས་སུ་སྦྱར་དགོས་པ་མཁས་པ་གོང་མའི་གསུང་རྒྱུན་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན། སོ་ཐར་རིགས་བདུན་གང་རུང་དང་ལྡན་ན་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི། དེ་གང་རུང་མི་ལྡན་ན་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་མི་རུང་། དེ་དག་གང་ཡང་མི་ལྡན་ཀྱང་རྩ་བ་བཞི་སྤོང་བ་ཡིན་ན་བྱང་སྡོམ་གྱི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི། གཞན་དུ་ན་དེ་ཙམ་གྱི་སྐལ་བའང་མེད་དགོངས་པ་འགྲེལ་བའི་ཕྱིར།
ཡང་འཁྲུལ་པ་གསུམ་བསྟན་པ་ལ་བརྟག་པ་ནི། ཚིག་གི་སྤུ་རིས་མི་འབྱེད་གསུངས་ནའང་། བྱི་དོར་དུ། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད། ཅེས་ཕྱོགས་སྔ་བླངས་འདུག་ཀྱང་། རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོའི་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད་ (དཔལ་བརྩེགས་པར་མ། ས་སྐྱ་བཀའ་འབུམ་དཔེ་བསྡུར་མ། རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་འབུམ། པོད་ལྔ་པ། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པའི་རྣམ་བཤད། ༢༤༤་༡༨) དུ།
སྡོམ་པའི་རྟེན་མ་ཡིན་ཏེ། སོ་སོར་ཐར་པ་ནི་གླིང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་སྐྱེ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལའང་སྐྱེ་སྟེ།
ཞེས་སོ་ཐར་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ་ན། སོར་སྡོམ་གླིང་གསུམ་གྱི་མི་ཁོ་ན་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་བར་གསུངས་པས། དོན་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ཀ་ལ་་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་པ་དགོངས་པ་ཡིན་ངེས་ཀྱང་། དེ་ལ་ཚིག་སྐྱོན་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་འཇུག་པར་སྣང་ངོ་༎
གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྱང་སྡོམ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་ན། དེར་བྱང་སེམས་མེད་པར་འདོད་དགོས་པས་འཁྲུལ་པ་ཞེས་གཟུགས་མེད་ན་བྱང་སེམས་ཡོད་པ་གཞི་བཞག་གིས་ཐལ་བ་འཕངས་པའང་བརྟགས་ན་ཅུང་ཟད་དཀའ་སྟེ། དེར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་དང་བྱང་སྡོམ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་གང་ཞིག །བྱང་སེམས་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ལས་ཉོན་དབང་གིས་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བའི་ལམ་མ་ཞུགས་ཀྱི་གང་ཟག་དེ་ལུང་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། སྦྱོར་ལམ་པ་ཞིགམཐོང་ལམ་གསར་དུ་ཐོབ་པ་ལུང་ལ་བརྟེན་དགོས་ན། ལམ་མ་ཞུགས་ཚོགས་ལམ་ཐོབ་པ་ལུང་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ན་སྡོམ་པའི་ཆོ་ག་མེད་པས་བྱང་སྡོམ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་འོང་ས་མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། སྡུད་པ་ལས།
བྱང་ཆུབ་ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཉམས་འགྱུར་འོང་ཞེས༎ གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་དོན་དུ་གཉེར་མི་བྱེད༎
ཞེས་བྱང་སེམས་རྣམས་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་དོན་དི་མི་གཉེར་བར་གསུངས་ཤིང་། ཀུན་བཏུས་ (སྡེ་བསྟན། སེམས་ཙམ། རི་པ། མངོན་པ་ཀུན་བཏུས། སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད། ༡༠༦ ན ༥) ལས་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་བས་གང་ཟག་འཆད་པ་ན་འདི་ལྟར།
ཁམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། སློབ་པ་དང༌། མི་སློབ་པའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཇི་ལྟ་བར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདོད་པ་དང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གང་ཟག་གོ །
ཞེས་འདོད་གཟུགས་གཉིས་ལ་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་ལ་དེ་ཡོད་པ་མ་བཤད་ཅིང་། ཀུན་བཏུས་འགྲེལ་པ་ (སྡེ་བསྟན། སེམས་ཙམ། ལི་པ། མངོན་པ་ཀུན་བཏུས་ཀྱི་རྣམ་བཤད། སློབ་དཔོན་རྒྱས་པོ་སྲས། ༢༥༨ བ ༤) ལས།
ཅིའི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པ་སྤྱོད་པ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་མཐུའི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་རྣམས་དེར་མི་སྐྱེའོ༎
ཞེས་དང་། སྟོབས་བཅུ་དཔལ་ (སྡེ་བསྟན། དབུ་མ། ཧ་པ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་ངེས། སྟོབས་བཅུ་དཔལ་བཤེས་གཉེན། ༢༦༡ བ ༤) གྱིས་ཀྱང་།
གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་པ་རྒྱུ་ཅི་ཞེ་ན། བརྗོད་དེ། ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ༎
ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
འཁྲུལ་པ་གསུམ་པའི་རྟགས་དང་པོ་གོང་དུ་བསལ་ཟིན་ཅིང་། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྟེན་དེ་ལ་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་འདོད་ལ། གཟུགས་མེད་རྟེན་ཅན་དགྲ་བཅོམ་པ་སྔ་མའི་ལས་ཉོན་གྱིས་འཕངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་གནས་པས། དེའི་རྟེན་ཅན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཅན་གཞི་མ་གྲུབ་པའོ༎ དེའི་རྟེན་ཅན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་འདོད་གཟུགས་གང་རུང་དུ་སྐྱེ་བ་བླངས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་འཇུག་དགོས་པར་ཐལ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྟེན་དེ་ལ་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ན། ཁྱབ་མེད་ལན་འདེབས་སོ༎ དེའི་ཚེ་ཟག་མེད་ཀྱི་ལས་ལ་བརྟེན་པའི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཅན་དེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསར་སྐྱེའི་རྟེན་དུ་རུང་ཡང་། གཟུགས་མེད་དང་མི་འདྲ་སྟེ། གཟུགས་མེད་ན་ལུང་མཉན་པ་མེད་ལ། འདི་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ༎
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཏུ༎ ཞེས་སོགས་ནི་གཞུང་མ་དག་པ་གོང་དུ་གསུངས་ཟིན་པས་བསྐྱར་ཟློས་མི་དགོས་ལ། རིན་ཕྲེང་མ་ཕྱི་དག་པ་ལྟར་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ༎ ཞེས་འབྱུང་ཞིང་། ་ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་གང་གིས་ཞེས་འབྱུང་བ་ལ་ནི། སྔར་གྱི་ཚིག་སྐྱོན་མི་འཇུག་སྟེ། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད། ཅེས་པ་ནི་མ་ལུས་པར་འདུ་བའི་ཚིག་ཡིན་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་། ཞེས་པ་མང་ཚིག་ཙམ་དང་། ལྷའི་བུ་གང་གིས། ཞེས་པ་སྤྱི་སྒྲ་ཙམ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ལམ་ཤེས་གསུང་བའི་འཁོར་དུ་འདུས་པའི་ལྷའི་བུ་སེམས་མ་བསྐྱེད་པ་དེ་དག་ཙམ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། (དེ་འཕྲོས་རྗེས་སུ་འབུལ་རྒྱུ།) ཤུབྷཾ།
