སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་བཀའ་བསྩལ་པ་ནས་བཟུང་། ད་ལྟའི་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་སློབ་པའི་མཁས་པ་དང་གྲུབ་པའི་སྐྱེས་བུ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱོན་པ་ཐམས་ཅད་དངོས་སམ་བརྒྱུད་པས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་འཁྲུངས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ལ་བརྗོད་བྱའི་ཆ་ནས་དངོས་བསྟན་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རིམ་པ་དང་སྦས་དོན་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ལྟར་བརྗོད་བྱ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གནས་ཡོད། སྔ་མ་ལ་དབུ་སེམས་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོས་རང་རང་གིས་གོ་ཚོད་དང་མཐུན་པའི་དོན་བཀྲལ་ཡོད་མོད། གངས་ཅན་གྱི་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་དགོངས་པ་བཀྲལ་བ་ཉིད་ཚད་མར་བྱས་ཤིང་གནད་ཆེ་བར་བརྩིས། མངོན་རྟོགས་ལམ་གྱི་རིམ་པའི་རྣམ་གཞག་གི་སྐོར་ལ་ནི་དབུ་མ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པ་ཉུང་ཞིང་། བྱམས་ཆོས་དང་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་གཞུང་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཙམ་མ་ཟད། ཞིབ་ཚགས་པོའི་འགྲེལ་བཤད་ཀྱང་དེ་དག་ཏུ་གསལ། འོན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྦྱོང་གི་སྐོར་ལ་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་ལྷའི་སྤྱོད་འཇུག་ཟབ་ཤོས་ཡིན་པ་དེའང་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན།
ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་དགོངས་འགྲེལ་བརྩམས་པར་རྒྱན་སྣང་དུ་གསུངས་ཀྱང་བོད་དུ་མ་འགྱུར་ཞིང་། དེའང་མདོ་རྐྱང་པའི་འགྲེལ་པ་ཡིན་པ་ལས་མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་པ་མིན་པར་གསུངས། མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་པའི་ཐོག་མ་ནི་འཕགས་པ་རྣམ་གྲོལ་སྡེའི་ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ཡིན། དེ་ནས་སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོས་ (དུས་རབས་ ༨ པ།?) འཕགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་རྒྱན་ཉི་ཁྲི་དང་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་པར་སྦྱར་བའི་བསྡུས་དོན་འགྲེལ་པ་ལེའུ་བརྒྱད་མ་མཛད། བརྒྱད་སྟོང་དང་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་ཆེན་རྒྱན་སྣང་དང་། སྡུད་པ་དང་སྦྱར་བའི་སྡུད་འགྲེལ་རྟོགས་སླ་ཞེས་པ་མཛད། ཁྱད་པར་དུ་རྒྱན་ཡུམ་གསུམ་གའི་རྒྱན་དུ་བཀྲལ་བའི་འགྲེལ་ཆུང་དོན་གསལ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདི་མཛད་དེ། དེ་ཚུན་ཆད་ཨ་བྷྱ་ཀ་ར་ལྟ་བུའི་མཁས་པ་ཉུང་ཤས་མ་གཏོགས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་འགྲེལ་མཛད་ཕལ་མོ་ཆེ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ་།།
གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་འཆད་ཉན་དར་ཚུལ་ཡང་། གསེར་ཕྲེང་ལས། “ཕྱི་མ་འདི་འཕང་ཐང་གི་དཀར་ཆག་ཏུ་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་(༧༤༢-༨༠༠) གྱིས་མཛད་པ་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབུམ་གྱི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་ཞེས་འབྱུང་བས་རྒྱལ་པོས་མཛད་པ་ཡིན་ནོ།།” ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། བསྟན་པ་སྔ་དར་སྐབས་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་གིས་འབུམ་གྱི་གནོད་འཇོམས་མཛད་པ་ཡིན་པས། བོད་འགྲེལ་ལ་སྔ་བ་ནི་འདི་འཇོག་དགོས་ཤིང་། དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ཀྱང་གསལ་བར་མཚོན་ཐུབ། ཕྱི་དར་སྐབས་ཐོག་མར་ལོ་ཆེན་དང་འབྲེ་ཨར་སོགས་འཆད་ཉན་རྒྱ་ཆེར་མཛད་པ་མ་ཟད་ལེགས་པར་བཤད་པའང་ཇི་སྙེད་ཅིག་མཛད། ཕྱིས་སུ་མཁས་པ་བུ་ཉ་དང་གཡག་རོང་སོགས་ཀྱིས་ཕར་ཊཱིཀ་མཛད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་(༡༣༥༧-༡༤༡༩) འཕགས་སེང་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་པ་དང་མཐུན་པར་ཡུམ་དང་རྒྱན་གྱི་དགོངས་པ་བཀྲལ་ཞིང་། གཙོ་བོར་ཡུམ་ཉི་ཁྲི་དང་སྦྱར། དེ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱ་འགྲེལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པོ་ཆ་ཚང་བའི་དཀའ་གནས་ལ་མཐིལ་ཕྱིན་པའི་ཞིབ་འཇུག་དང་འཐད་ཕྱོགས་རྣམས་གྲུབ་དོན་མཐའ་སྡོམ་དུ་བཀོད་པའི་ ‘ལེགས་པར་བཤད་པ་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ།’ ཞེས་ངེས་པ་དོན་གྱི་ལེགས་བཤད་འདི་ཉིད་ཕྱིས་རབས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་གོ་སྐལ་དུ་འཇོག་པའི་བཀའ་དྲིན་མཛད་དོ།། ཡང་རྗེ་བླ་མས་སྐུ་ཚེ་སྨད་ལ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་དཔེ་ཁྲིད་རྒྱས་པ་ཞིག་གནང་ཞིང་། དེ་སྐབས་སྔར་གྱི་གསུང་བགྲོས་དང་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་འབྱུང་བ་ལ། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ཊཱིཀྐ་རྩོམ་པར་བསྐུལ་བ་ན། བླ་མ་དཀའ་བཅུ་པས་ཟིན་བྲིས་ཐོབས་ལ་ཊཱིཀྐ་རྩོམས་ཤིག་པའི་བཀའི་གནང་བ་ཐོབ་པ་བཞིན། རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་ (༡༣༦༤-༡༤༣༢) རྗེ་བླ་མའི་རང་ལུགས་གསལ་བར་ཐོན་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པའི་ ‘རྣམ་བཤད་སྙིང་པོ་རྒྱན།’ ཞེས་པ་མཛད་དེ། དེ་ནི་ཕྱིས་འབྱུང་དགེ་ལྡན་པའི་མཁས་གྲུབ་ཀུན་གྱིས་རང་ལུགས་སུ་མཛད་ཅིང་། གྲྭ་ཚང་སོ་སོའི་ཡིག་ཆ་མཛད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱང་གཞུང་འདི་ཉིད་ཁྲིད་གཞུང་དུ་མཛད་ནས་གསེར་ཕྲེང་ནས་བླང་འོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟུར་བརྒྱན་ཏེ་ཁྲིད་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་མངོན་ནོ།།
དེ་ལྟར་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དོན་འགྲེལ་བའི་བསྟན་བཅོས་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས། སྐབས་བབས་ཀྱི་གཞུང་འདིའི་མཛད་པ་པོ་པཎ་ཆེན་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་མཆོག་ནི། རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ས་ཁྱིའི་ (༡༤༧༨) ལོར་བོད་དབུས་གཙང་གི་ལྷོ་ཁ་རྩེད་ཐང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས། ན་ཚོད་ཆུང་ངུའི་དུས་ཉིད་དུ་ལས་ཆེན་པུ་ཎིའི་དྲུང་ནས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་མནོས་ཏེ་མཚན་ཡང་བསོད་ནམས་གྲགས་པའི་དཔལ་དུ་གསོལ། ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་རྩེ་ཐང་དུ་ཞུགས་ཏེ་ཕར་ཚད་ལ་སྦྱངས། དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་པ་ལ་ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་སོགས་སུ་ཞུགས། ཡོངས་འཛིན་ཆེན་པོ་འཇམ་དབྱངས་དོན་ཡོད་དཔལ་ལྡན་དང་། ཆོས་རྗེ་དཔལ་འབྱོར་ལྷུན་གྲུབ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ། ལས་ཆེན་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་བཙུན་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་སོགས་སྔ་ཕྱིར་བླ་མ་མང་པོ་བསྟེན་ནས། མདོ་རྒྱུད་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པའི་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོར་གསན་བསམ་མཐར་ཕྱིན་པ་མཛད། དེ་ནས་རིམ་པས་དབུས་ཀྱི་སྟོད་རྒྱུད་དང་མཁས་མང་བློ་གསལ་གླིང་གི་མཁན་པོ་མཛད། དགུང་ལོ་ང་ལྔ་པར་ཕེབས་པ་དགའ་ལྡན་གསེར་ཁྲིར་ཕེབས་ཏེ། ཁྲི་ཐོག་བཅོ་ལྔ་པ་ཡིན། སྔ་ཕྱིར་གདན་ས་ཆེན་པོ་འབྲས་སྤུངས་དང་སེ་ར། སྐྱོར་མོ་ལུང་གི་ཁྲི་པ་ཡང་མཛད་དེ་ཞྭ་སེར་ཅོད་པན་འཆང་བའི་མདོ་རྒྱུད་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་འཆད་ཉན་གྱི་སྒོ་ནས་བླ་ནས་བླར་བཏེགས། ལེགས་བཤད་གསུང་རྩོམ་ལ། གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་དང་། གསང་སྔགས། རྒྱལ་རབས། ཆོས་འབྱུང་། ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོགས་གསུང་རྩོམ་པོད་བཅུ་གཅིག་ལྷག་མཛད་ཅིང་། ད་ལྟའི་བར་བློ་གསལ་གླིང་དང་། ཤར་རྩེ། རྒྱུད་སྟོད། གཞན་ཡང་གངས་ཅན་མཐའ་དབུས་སོག་ཡུལ་དང་བཅས་པའི་དགོན་སྡེ་ཆེ་ཆུང་མང་པོས་སློབ་གཉེར་གྱི་ཡིག་ཆ་མཛད་བཞིན་འཆད་ཁྲིད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཉམས་པར་བཞུགས་ཡོད། སློབ་མ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་མང་དུ་བྱོན། མཐར་དགུང་ལོ་དོན་བདུན་པ་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ཤིང་སྟག་ (༡༥༥༤) ལོར་གཟུགས་སྐུའི་བཀོད་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་བསྟན་ཏོ།།
‘ཡུམ་དོན་ཡང་གསལ་སྒྲོན་མེ་’ འམ་ཡོངས་གྲགས་བསྡུས་མིང་ལ་ ‘ཕར་ཕྱིན་མཐའ་དཔྱོད་’ ཅེས་པའི་་གཞུང་འདི་ནི། པཎ་ཆེན་མཆོག་བློ་གསལ་གླིང་གི་འཆད་ཉན་པ་གནང་སྐབས་ཆོས་གྲྭའི་བརྩི་བཞག་ཏུ་གསུང་ཞིང་། སྐྱོར་དཔོན་མང་པོས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ་པ་རྣམས་ཕྱིས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མི་ཉག་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གསུངས། གཞུང་འདིའི་དབུ་ཞབས་ཀུན་ཏུ་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དང་འགྲེལ་པ་དོན་གསལ་གྱི་དཀའ་གནད་གང་ཡིན་གྱི་ཚིག་སྣ་འགངས་ཆེ་བ་རྣམས་བཏུས་ཤིང་། སྦྱོར་བ་དང་མཐའ་དཔྱད་པའི་ས་བཅད་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས། ཐོག་མར་སྦྱོར་ངག་གི་ལམ་ནས་ཚིག་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་གསལ་བར་བྱས་ཤིང་། གཉིས་པར་གཞུང་ཚིག་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་གནད་ལ་ཕུ་ཐག་ཆོད་པའི་དཔྱད་པ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་གནང་ཡོད། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་རིགས་པ་སྨྲ་བ་ཕལ་ཆེ་བའི་སྤྱི་སྲོལ་ལྟར་དགག་གཞག་སྤོང་གསུམ་གྱིས་པཎ་ཆེན་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་གསལ་པོ་བཏོན་་ཡོད། རིགས་ལམ་རྣོ་ངར་གྱི་ཆ་ལ་གཞིག་ན། དོན་ནོར་བ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཚིག་སྐྱོན་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་ལ་ལུང་རིགས་རྣོ་ངར་གྱིས་སན་འབྱིན་པའི་མཐར་ཚིག་དོན་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལ་སྐྱོན་མེད་པའི་རང་ལུགས་བཞག་ཅིང་། དེ་ལ་ཕ་རོལ་པོས་སྐྱོན་འཕངས་པ་ལ་ཐལ་བ་དེ་དག་མི་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ནི་རྩོད་ལན་མང་དག་ཞིག་བཀོད་ནས་དཔྱད་གཞིར་བཞག་པ་དང་། སྐབས་རེར་སློབ་གཉེར་བས་གང་བདེ་བྱ་ཆོག་པ་མཛད་ཡོད། དེ་བཞིན་ལུང་འདྲེན་མཛད་ལྟངས་ལ་མཚོན་ནའང་། ལུང་གཙོ་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དྲངས་ཤིང་། གཞན་རྣམས་ཞལ་འཕངས་ཙམ་མམ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པར་མཛད་པ་ལས་ལུང་འདྲེན་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་མེད། དེ་ཡང་ལུང་དོན་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཙོ་བོར་མཛད་བཞེད་པ་ཡིན་གྱི་གཞུང་རབ་འབྱམས་མ་འདྲིས་པར་གཞུང་རྩོམ་པ་ལྟ་བུ་ནི་གཏན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཟུར་གནས་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་གསུང་རྩོམ་རྣམས་ཞིབ་ཚགས་པོས་འཇལ་ན་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཚིག་ཟུར་ཙམ་ལའང་གཞུང་དོན་འགངས་ཆེན་པོ་བསྡུས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། གཞུང་འདི་དག་ནི་རྗེ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་གཞུང་དང་འཕགས་སེང་གི་གཞུང་ལ་ཐོས་བསམ་འཇུག་པའི་བབ་སྟེགས་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། དབང་རྣོན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་གཞུང་དེ་དག་ལས་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་ལ། དབང་རྟུལ་ཡིན་ནའང་གཞུང་འདི་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞུང་དོན་སྙིང་པོའི་གོ་བ་ལོན་པ་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་པས། བཤད་སྲོལ་ལ། པཎ་ཆེན་རིགས་སྒྲུབ། ཀུན་མཁྱེན་ལུང་སྒྲུབ། ཅེས་གྲགས་པ་ལྟར་དོན་ལའང་ཅུང་ཟད་ཉེ་བར་སྣང་ངོ་།།
མདོར་ན་ཕར་ཕྱིན་མཐའ་དཔྱོད་འདིས་མཚོན་པའི་པཎ་ཆེན་མཆོག་གི་གསུང་རྩོམ་རྣམས་ལུང་རིགས་ཀྱི་ལམ་ནས་དགག་བཞག་གི་སྤྲོས་པ་རྒྱས་བསྡུས་འཚམས་ཤིང་། བློ་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་སུས་འཇལ་ཡང་བློར་ཆུན་པ་ཞིག་ཡོད་པས། དེང་སྐབས་འདུ་འཛིའི་ཡོ་ལང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་དུས་སྐབས་འདི་འདྲར་སློབ་དེབ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་མཁས་པ་དུ་མས་གཅིག་མཐུན་དུ་གསུངས་དང་གསུང་བཞིན་པ་ནི་དོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ།། །།
ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་དགོངས་འགྲེལ་བརྩམས་པར་རྒྱན་སྣང་དུ་གསུངས་ཀྱང་བོད་དུ་མ་འགྱུར་ཞིང་། དེའང་མདོ་རྐྱང་པའི་འགྲེལ་པ་ཡིན་པ་ལས་མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་པ་མིན་པར་གསུངས། མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་པའི་ཐོག་མ་ནི་འཕགས་པ་རྣམ་གྲོལ་སྡེའི་ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ཡིན། དེ་ནས་སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོས་ (དུས་རབས་ ༨ པ།?) འཕགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་རྒྱན་ཉི་ཁྲི་དང་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་པར་སྦྱར་བའི་བསྡུས་དོན་འགྲེལ་པ་ལེའུ་བརྒྱད་མ་མཛད། བརྒྱད་སྟོང་དང་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་ཆེན་རྒྱན་སྣང་དང་། སྡུད་པ་དང་སྦྱར་བའི་སྡུད་འགྲེལ་རྟོགས་སླ་ཞེས་པ་མཛད། ཁྱད་པར་དུ་རྒྱན་ཡུམ་གསུམ་གའི་རྒྱན་དུ་བཀྲལ་བའི་འགྲེལ་ཆུང་དོན་གསལ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདི་མཛད་དེ། དེ་ཚུན་ཆད་ཨ་བྷྱ་ཀ་ར་ལྟ་བུའི་མཁས་པ་ཉུང་ཤས་མ་གཏོགས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་འགྲེལ་མཛད་ཕལ་མོ་ཆེ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ་།།
གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་འཆད་ཉན་དར་ཚུལ་ཡང་། གསེར་ཕྲེང་ལས། “ཕྱི་མ་འདི་འཕང་ཐང་གི་དཀར་ཆག་ཏུ་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་(༧༤༢-༨༠༠) གྱིས་མཛད་པ་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབུམ་གྱི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་ཞེས་འབྱུང་བས་རྒྱལ་པོས་མཛད་པ་ཡིན་ནོ།།” ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། བསྟན་པ་སྔ་དར་སྐབས་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་གིས་འབུམ་གྱི་གནོད་འཇོམས་མཛད་པ་ཡིན་པས། བོད་འགྲེལ་ལ་སྔ་བ་ནི་འདི་འཇོག་དགོས་ཤིང་། དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ཀྱང་གསལ་བར་མཚོན་ཐུབ། ཕྱི་དར་སྐབས་ཐོག་མར་ལོ་ཆེན་དང་འབྲེ་ཨར་སོགས་འཆད་ཉན་རྒྱ་ཆེར་མཛད་པ་མ་ཟད་ལེགས་པར་བཤད་པའང་ཇི་སྙེད་ཅིག་མཛད། ཕྱིས་སུ་མཁས་པ་བུ་ཉ་དང་གཡག་རོང་སོགས་ཀྱིས་ཕར་ཊཱིཀ་མཛད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་(༡༣༥༧-༡༤༡༩) འཕགས་སེང་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་པ་དང་མཐུན་པར་ཡུམ་དང་རྒྱན་གྱི་དགོངས་པ་བཀྲལ་ཞིང་། གཙོ་བོར་ཡུམ་ཉི་ཁྲི་དང་སྦྱར། དེ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱ་འགྲེལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པོ་ཆ་ཚང་བའི་དཀའ་གནས་ལ་མཐིལ་ཕྱིན་པའི་ཞིབ་འཇུག་དང་འཐད་ཕྱོགས་རྣམས་གྲུབ་དོན་མཐའ་སྡོམ་དུ་བཀོད་པའི་ ‘ལེགས་པར་བཤད་པ་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ།’ ཞེས་ངེས་པ་དོན་གྱི་ལེགས་བཤད་འདི་ཉིད་ཕྱིས་རབས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་གོ་སྐལ་དུ་འཇོག་པའི་བཀའ་དྲིན་མཛད་དོ།། ཡང་རྗེ་བླ་མས་སྐུ་ཚེ་སྨད་ལ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་དཔེ་ཁྲིད་རྒྱས་པ་ཞིག་གནང་ཞིང་། དེ་སྐབས་སྔར་གྱི་གསུང་བགྲོས་དང་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་འབྱུང་བ་ལ། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ཊཱིཀྐ་རྩོམ་པར་བསྐུལ་བ་ན། བླ་མ་དཀའ་བཅུ་པས་ཟིན་བྲིས་ཐོབས་ལ་ཊཱིཀྐ་རྩོམས་ཤིག་པའི་བཀའི་གནང་བ་ཐོབ་པ་བཞིན། རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་ (༡༣༦༤-༡༤༣༢) རྗེ་བླ་མའི་རང་ལུགས་གསལ་བར་ཐོན་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པའི་ ‘རྣམ་བཤད་སྙིང་པོ་རྒྱན།’ ཞེས་པ་མཛད་དེ། དེ་ནི་ཕྱིས་འབྱུང་དགེ་ལྡན་པའི་མཁས་གྲུབ་ཀུན་གྱིས་རང་ལུགས་སུ་མཛད་ཅིང་། གྲྭ་ཚང་སོ་སོའི་ཡིག་ཆ་མཛད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱང་གཞུང་འདི་ཉིད་ཁྲིད་གཞུང་དུ་མཛད་ནས་གསེར་ཕྲེང་ནས་བླང་འོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟུར་བརྒྱན་ཏེ་ཁྲིད་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་མངོན་ནོ།།
དེ་ལྟར་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དོན་འགྲེལ་བའི་བསྟན་བཅོས་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས། སྐབས་བབས་ཀྱི་གཞུང་འདིའི་མཛད་པ་པོ་པཎ་ཆེན་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་མཆོག་ནི། རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ས་ཁྱིའི་ (༡༤༧༨) ལོར་བོད་དབུས་གཙང་གི་ལྷོ་ཁ་རྩེད་ཐང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས། ན་ཚོད་ཆུང་ངུའི་དུས་ཉིད་དུ་ལས་ཆེན་པུ་ཎིའི་དྲུང་ནས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་མནོས་ཏེ་མཚན་ཡང་བསོད་ནམས་གྲགས་པའི་དཔལ་དུ་གསོལ། ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་རྩེ་ཐང་དུ་ཞུགས་ཏེ་ཕར་ཚད་ལ་སྦྱངས། དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་པ་ལ་ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་སེ་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་སོགས་སུ་ཞུགས། ཡོངས་འཛིན་ཆེན་པོ་འཇམ་དབྱངས་དོན་ཡོད་དཔལ་ལྡན་དང་། ཆོས་རྗེ་དཔལ་འབྱོར་ལྷུན་གྲུབ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ། ལས་ཆེན་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་བཙུན་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་སོགས་སྔ་ཕྱིར་བླ་མ་མང་པོ་བསྟེན་ནས། མདོ་རྒྱུད་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པའི་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོར་གསན་བསམ་མཐར་ཕྱིན་པ་མཛད། དེ་ནས་རིམ་པས་དབུས་ཀྱི་སྟོད་རྒྱུད་དང་མཁས་མང་བློ་གསལ་གླིང་གི་མཁན་པོ་མཛད། དགུང་ལོ་ང་ལྔ་པར་ཕེབས་པ་དགའ་ལྡན་གསེར་ཁྲིར་ཕེབས་ཏེ། ཁྲི་ཐོག་བཅོ་ལྔ་པ་ཡིན། སྔ་ཕྱིར་གདན་ས་ཆེན་པོ་འབྲས་སྤུངས་དང་སེ་ར། སྐྱོར་མོ་ལུང་གི་ཁྲི་པ་ཡང་མཛད་དེ་ཞྭ་སེར་ཅོད་པན་འཆང་བའི་མདོ་རྒྱུད་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་འཆད་ཉན་གྱི་སྒོ་ནས་བླ་ནས་བླར་བཏེགས། ལེགས་བཤད་གསུང་རྩོམ་ལ། གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་དང་། གསང་སྔགས། རྒྱལ་རབས། ཆོས་འབྱུང་། ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོགས་གསུང་རྩོམ་པོད་བཅུ་གཅིག་ལྷག་མཛད་ཅིང་། ད་ལྟའི་བར་བློ་གསལ་གླིང་དང་། ཤར་རྩེ། རྒྱུད་སྟོད། གཞན་ཡང་གངས་ཅན་མཐའ་དབུས་སོག་ཡུལ་དང་བཅས་པའི་དགོན་སྡེ་ཆེ་ཆུང་མང་པོས་སློབ་གཉེར་གྱི་ཡིག་ཆ་མཛད་བཞིན་འཆད་ཁྲིད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཉམས་པར་བཞུགས་ཡོད། སློབ་མ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་མང་དུ་བྱོན། མཐར་དགུང་ལོ་དོན་བདུན་པ་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ཤིང་སྟག་ (༡༥༥༤) ལོར་གཟུགས་སྐུའི་བཀོད་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་བསྟན་ཏོ།།
‘ཡུམ་དོན་ཡང་གསལ་སྒྲོན་མེ་’ འམ་ཡོངས་གྲགས་བསྡུས་མིང་ལ་ ‘ཕར་ཕྱིན་མཐའ་དཔྱོད་’ ཅེས་པའི་་གཞུང་འདི་ནི། པཎ་ཆེན་མཆོག་བློ་གསལ་གླིང་གི་འཆད་ཉན་པ་གནང་སྐབས་ཆོས་གྲྭའི་བརྩི་བཞག་ཏུ་གསུང་ཞིང་། སྐྱོར་དཔོན་མང་པོས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ་པ་རྣམས་ཕྱིས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མི་ཉག་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གསུངས། གཞུང་འདིའི་དབུ་ཞབས་ཀུན་ཏུ་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དང་འགྲེལ་པ་དོན་གསལ་གྱི་དཀའ་གནད་གང་ཡིན་གྱི་ཚིག་སྣ་འགངས་ཆེ་བ་རྣམས་བཏུས་ཤིང་། སྦྱོར་བ་དང་མཐའ་དཔྱད་པའི་ས་བཅད་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས། ཐོག་མར་སྦྱོར་ངག་གི་ལམ་ནས་ཚིག་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་གསལ་བར་བྱས་ཤིང་། གཉིས་པར་གཞུང་ཚིག་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་གནད་ལ་ཕུ་ཐག་ཆོད་པའི་དཔྱད་པ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་གནང་ཡོད། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་རིགས་པ་སྨྲ་བ་ཕལ་ཆེ་བའི་སྤྱི་སྲོལ་ལྟར་དགག་གཞག་སྤོང་གསུམ་གྱིས་པཎ་ཆེན་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་གསལ་པོ་བཏོན་་ཡོད། རིགས་ལམ་རྣོ་ངར་གྱི་ཆ་ལ་གཞིག་ན། དོན་ནོར་བ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཚིག་སྐྱོན་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་ལ་ལུང་རིགས་རྣོ་ངར་གྱིས་སན་འབྱིན་པའི་མཐར་ཚིག་དོན་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལ་སྐྱོན་མེད་པའི་རང་ལུགས་བཞག་ཅིང་། དེ་ལ་ཕ་རོལ་པོས་སྐྱོན་འཕངས་པ་ལ་ཐལ་བ་དེ་དག་མི་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ནི་རྩོད་ལན་མང་དག་ཞིག་བཀོད་ནས་དཔྱད་གཞིར་བཞག་པ་དང་། སྐབས་རེར་སློབ་གཉེར་བས་གང་བདེ་བྱ་ཆོག་པ་མཛད་ཡོད། དེ་བཞིན་ལུང་འདྲེན་མཛད་ལྟངས་ལ་མཚོན་ནའང་། ལུང་གཙོ་ཆེ་བ་གང་ཡིན་པ་དྲངས་ཤིང་། གཞན་རྣམས་ཞལ་འཕངས་ཙམ་མམ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པར་མཛད་པ་ལས་ལུང་འདྲེན་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་མེད། དེ་ཡང་ལུང་དོན་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཙོ་བོར་མཛད་བཞེད་པ་ཡིན་གྱི་གཞུང་རབ་འབྱམས་མ་འདྲིས་པར་གཞུང་རྩོམ་པ་ལྟ་བུ་ནི་གཏན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཟུར་གནས་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་གསུང་རྩོམ་རྣམས་ཞིབ་ཚགས་པོས་འཇལ་ན་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཚིག་ཟུར་ཙམ་ལའང་གཞུང་དོན་འགངས་ཆེན་པོ་བསྡུས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། གཞུང་འདི་དག་ནི་རྗེ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་གཞུང་དང་འཕགས་སེང་གི་གཞུང་ལ་ཐོས་བསམ་འཇུག་པའི་བབ་སྟེགས་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། དབང་རྣོན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་གཞུང་དེ་དག་ལས་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་ལ། དབང་རྟུལ་ཡིན་ནའང་གཞུང་འདི་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞུང་དོན་སྙིང་པོའི་གོ་བ་ལོན་པ་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་པས། བཤད་སྲོལ་ལ། པཎ་ཆེན་རིགས་སྒྲུབ། ཀུན་མཁྱེན་ལུང་སྒྲུབ། ཅེས་གྲགས་པ་ལྟར་དོན་ལའང་ཅུང་ཟད་ཉེ་བར་སྣང་ངོ་།།
མདོར་ན་ཕར་ཕྱིན་མཐའ་དཔྱོད་འདིས་མཚོན་པའི་པཎ་ཆེན་མཆོག་གི་གསུང་རྩོམ་རྣམས་ལུང་རིགས་ཀྱི་ལམ་ནས་དགག་བཞག་གི་སྤྲོས་པ་རྒྱས་བསྡུས་འཚམས་ཤིང་། བློ་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་སུས་འཇལ་ཡང་བློར་ཆུན་པ་ཞིག་ཡོད་པས། དེང་སྐབས་འདུ་འཛིའི་ཡོ་ལང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་དུས་སྐབས་འདི་འདྲར་སློབ་དེབ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་མཁས་པ་དུ་མས་གཅིག་མཐུན་དུ་གསུངས་དང་གསུང་བཞིན་པ་ནི་དོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ།། །།
No comments:
Post a Comment